Tijdens de puberteit vinden er een heleboel verandering plaats in en op het lichaam van de persoon in kwestie. Zo zal er bijvoorbeeld terminaal haar gaan groeien, maar wat is dat eigenlijk, wanneer verschijnt het als een secundair geslachtskenmerk en hoe verschilt dit haar van vellushaar? Hieronder geven we op al deze vragen een helder antwoord zodat je weet wat je (kind) op het gebied van haargroei te wachten zal staan in de puberteit.
Wat is terminaal haar?
Terminaal haar is het dikke, lange gepigmenteerde haar dat groeit op:
- de hoofdhuid,
- het gezicht,
- onder de oksels,
- in de schaamstreek.
De groei van dit terminaal haar wordt beïnvloed door de aanmaak van bepaalde hormonen.
De oorsprong van terminaal haar
Er bevinden zich haarzakjes over heel je lichaam. In deze haarzakjes bevinden zich:
- stamcellen,
- bloedvaten,
- talgklieren,
- haar.
Het haarzakje ligt in de tweede huidlaag: de zogenaamde dermis of lederhuid. Dit is het levende gedeelte van het haar. Het externe haar, dus het haar dat je kunt zien, is namelijk dood.
Wat is vellushaar?
Uitgezonderd op de handpalmen, de voetzolen en de slijmvliezen, is heel het lichaam van een mens met vellushaar bedekt. Vellushaar, ook wel donshaar genoemd, is dun, kort en licht van kleur. In tegenstelling tot terminaal haar, wordt de groei van vellushaar niet door bepaalde hormonen beïnvloed. Van vellushaar wordt vermoed dat het in het bijzonder dienst doet als isolatiemateriaal voor het lichaam.
Verandering van vellushaar
In de puberteit zullen verhoogde hormoonspiegels ervoor gaan zorgen dat vellusharen, die groeien op bepaalde delen van het lichaam, veranderen in terminaal haar. De verschillende delen van het lichaam zijn in uiteenlopende mate gevoelig voor deze hormonen, ook wel androgenen genoemd. De ontwikkeling van terminaal haar kan dan ook worden gezien als één van de secundaire geslachtskenmerken.
Androgenen worden vaak mannelijke hormonen genoemd omdat mannen meer dan vrouwen androgenen produceren en gebruiken, denk maar eens aan het hormoon testosteron. Ondanks dat deze zogenaamde “mannelijke” hormonen ook in het lichaam van vrouwen voorkomen, spelen ze een aanzienlijk kleinere rol, maar zijn ze spelen wel een essentiële in de lichamelijke- en seksuele ontwikkeling van mannen.
Delen van het lichaam die, bij zowel mannen als vrouwen, op deze hormonen reageren, zijn onder andere:
- de schaamstreek,
- de oksels, die voorkomen.
Vrouwen houden echter meer van hun vellushaar, terwijl mannen juist meer terminaal haar zullen ontwikkelen op meerdere delen van het lichaam, zoals:
- het gezicht,
- de borst,
- de rug,
- de benen,
- de armen,
- de handen,
- de voeten.
De groeifasen van terminaal haar
De puberteit begint bij jongens in de meeste gevallen in de leeftijd tussen de 9 en 15 jaar, en bij meisjes in de leeftijd tussen de 8 en 14 jaar. Bij mannen blijkt een verandering plaatst te vinden als niet alleen terminaal haar in de tienerjaren verschijnt, maar ook de plaatsen waar deze haargroei zichtbaar wordt veranderd.
In het begin stadium van de puberteit zal de terminale haargroei zich alleen nog concentreren tot de schaamstreek (vaak beginnend bij de basis van de penis) en onder de oksels. Sommige gezichtshaar kan echter ook al vroeg verschijnen, maar zal zich verder aanvullen tijdens het laatste stadium van de puberteit, vaak in wanneer de man begin twintig is. Vrouwen zullen naar verwachting dikker haar en terminaal haar gaan ontwikkelen in de schaamstreek en onder de oksels tijdens hun tienerjaren.
Vertraagde groei van terminaal haar
De groei van terminaal haar vindt niet altijd plaats zoals dat eigenlijk zou moeten. De hypofyse scheidt normaal gesproken namelijk bepaalde hormonen af die de puberteit inluiden, onder andere luteïniserend hormoon (LH), androgenen en progesteron bij vrouwen. Op het moment dat deze hormonen niet uit worden gescheiden, kan de puberteit dan ook niet optreden. Het luteïniserend hormoon wordt geproduceerd in de hypofyse en stimuleert de uitscheiding van oestrogenen uit de eierstokken bij vrouwen en de testosteron uit de testikels bij mannen.
Excessieve groei van terminaal haar
Circa 10 procent van de vrouwen heeft te maken met een aandoening die bekend staat als hirsutisme. Deze aandoening is te wijten aan een overmatige concentratie van androgenen. Hirsutisme zorgt bij vrouwen voor excessieve haargroei, terwijl overmatige haargroei bij mannen vaak minder snel op zal vallen. Vrouwen die lijden aan hirsutisme kunnen gezichtsharen (zoals een snor) en meer haargroei onder hun oksels en schaamstreek ontwikkelen.
Vroege groei van terminaal haar
In bepaalde gevallen zal de groei van terminaal haar vroeger beginnen te groeien dan normaal het geval zou moeten zijn. De exacte oorzaak van deze vroegtijdige puberteit bij jongens en meisjes kan niet altijd worden achterhaald, maar is wel in verband gebracht met hormonale aandoeningen en de blootstelling aan externe hormonen (oestrogenen en testosteron) door bijvoorbeeld het gebruik van een hormonale zalf.
Uitblijven van de groei van terminaal haar
In andere gevallen zal de groei van terminaal haar uitblijven. Genetische factoren zijn doorgaans de boosdoener, maar het kan eveneens worden veroorzaakt door diabetes, nieraandoeningen, astma en problemen met de schildklier of de hypofyse.
Stimuleren van de groei van terminaal haar
Het is cruciaal voor de mensen die bepaalde medicijnen gebruiken, zoals Minoxidil, die de haargroei kunnen stimuleren wat het effect is van deze middelen op de groei van terminaal haar. De medicijnen kunnen immers de groei van terminaal haar op het gezicht, onder de oksels en de schaamstreek stimuleren. Met andere woorden: wanneer het middel tot gevolg heeft dat je meer gezichtbeharing krijgt, dan zul je je waarschijnlijk ook vaker dienen te scheren.
Waarom is bepaald terminaal haar kort?
In tegenstelling tot het terminaal haar dat bovenop je hoofd groeit, is de groeifase (anafase) van terminaal haar dat kan worden gezien als een secundaire geslachtskenmerk korter. In plaats van de twee tot zes jaar die hoofdharen in deze fase zitten, zal dit terminaal haar al in 2 tot 3 maanden deze fase doorlopen. Om die reden wordt het haar dat je in je oksels of schaamstreek hebt nooit zo lang als het haar dat op je hoofd groeit.
Terminaal haar als je ouder wordt
In tegenstelling tot de reguliere mannelijke kaalheid die bij een heleboel mannen voorkomt, blijft het terminaal haar dat op het gezicht, in de oksels en in de schaamstreek groeit in de meeste gevallen gewoon aanwezig als je ouder wordt. Om die reden kan een man dan ook een volledig kaal hoofd hebben, maar desondanks nog wel in staat zijn om een baard te laten groeien.
No Comments