Photoaging: oorzaken en behandeling

Photoaging is een term die verwijst naar huidschade die is veroorzaakt door een langdurige blootstelling aan de straling van de zon, in het bijzonder UVA- en UVB-stralen. De schade die aan de huid is toegebracht kan in het ergste geval leiden tot het ontstaan van huidkanker. De meeste veranderingen van de huid die optreden naarmate je ouder wordt, zullen versneld worden door blootstelling aan de zon.

De huid van een mens is opgebouwd uit een drietal lagen:

1. de epidermis (opperhuid),
2. de Kermis (lederhuid),
3. het subcutis (bindweefsellaag).

De lederhuid bestaat uit eiwitten, zoals collageen, elastine en andere belangrijke weefsels die zorgen voor de sterkte en de elasticiteit van de huid en die verantwoordelijk zijn voor het gladde, jeugdige uiterlijk. UV-straling zal deze belangrijke eiwitten echter kunnen beschadigen met als gevolg dat er zogenaamde photoaging zal ontstaan.

Tekenen en symptomen van photoaging

Je hebt waarschijnlijk een redelijk goed beeld van de manier waarop foto’s eruit zien, of er volgens jou uit horen te zien. Wanneer je bijvoorbeeld naar foto’s in tijdschriften of de vakantiefoto’s van een vriend of familielid, hebt gekeken, dan zal je soms opvallen dat de persoon in kwestie absoluut te lang bloot is gesteld aan de zon (en misschien is deze persoon ook nog eens een roker waardoor zijn, of haar, huid nog meer schade op heeft gelopen).

Tekenen van photoaging zijn onder andere:

• De aanwezigheid van rimpels.
• Slappere huid (afname van de elasticiteit),
• Donkere vlekken (ook wel ouderdomsvlekken genoemd) op de huid,
• Gebarsten bloedvaten (telangiectasieën) aan het huidoppervlak,
• Een gelige tint van de huid,
• De huid heeft een leerachtige structuur,
• Gevlekte pigmentatie van de huid,
• Er ontstaan gemakkelijk blauwe plekken.

Oorzaken van photoaging

UV-straling die afkomstig is van de zon bestaat uit UVA- en UVB-stralen. In de regel kan worden gesteld dat de UVB-stralen zorgen voor verbranding (zonnebrand), terwijl de UVA-stralen de huid sneller laten verouderen, maar daarnaast kan er toch worden gesproken van een aanzienlijk overlappingsgebied ten aanzien van de schade die deze stralen kunnen veroorzaken.

UVA-stralen hebben een langere golflengte en kunnen om die reden dus diep in de lederhuid doordringen. De stralen beschadigen daar het aanwezige collageen met als gevolg dat er meer elastine geproduceerd zal worden. Dit soort ongewone hoeveelheden elastine leiden op hun beurt weer tot de aanmaak van enzymen die bekend staan ​​als metalloproteïnasen en die tot taak hebben om het beschadigde collageen te herstellen.

Deze enzymen zullen echter vaak opraken en meer schade aan het collageen veroorzaken dan goed is doordat de huid niet meer op de juiste manier zal worden hersteld. Vanwege de dagelijkse blootstelling van de huid aan UVA-stralen, zal dit proces zich steeds weer blijven herhalen met als resultaat het ontstaan van rimpels en een leerachtige huid. Daarnaast veroorzaakt de blootstelling aan UVA-stralen fijne lijntjes en rimpels rondom je ogen, mond en voorhoofd, maar ook zogenaamde ouderdomsvlekken. Een ouderdomsvlek is een pigmentvlek die veroorzaakt is door blootstelling aan de zon. Ze manifesteren zich niet alleen op je gezicht, maar eveneens op de rest van je lichaam, zoals je handen, armen, borst en rug.

Het voorkomen van photoaging

Hoewel een heleboel facetten van photoaging niet vermeden kunnen worden, kunnen bepaalde verouderingsverschijnselen wel worden voorkomen. Onder andere door elke dag een zonnebrandcrème op je huid aan te brengen met een beschermingsfactor van ten minste 30 (je dient dan wel te kiezen voor producten die eveneens bescherming bieden tegen UVA-stralen) en alle delen van je lichaam in te smeren die bloot worden gesteld aan de zon:

• je gezicht,
• je nek,
• je hals,
• je hoofdhuid,
• je borst,
• je rug,
• je handen,
• je armen,
• je benen,
• je voeten.

Naast het voorkomen van photoaging, kan het dagelijkse gebruik van zonnebrandcrème ook de al aanwezige tekenen van huidveroudering verminderen, net zoals de kans op het ontwikkelen van huidkanker. Vanwege de wijdverspreide tekorten aan vitamine D in ontwikkelde landen en de gevolgen van een dergelijk tekort, zullen bepaalde deskundigen dan ook een geringe blootstelling aan de zon zonder het gebruik van een zonnebrandcrème aanbevelen. De nadruk bij een dergelijke aanbeveling ligt echter altijd op het woord gering. In de regel zal namelijk 10 tot 15 minuten in de zon verblijven genoeg zijn om een ​​goede, gezonde dosis vitamine D op te kunnen nemen voordat je zonnebrandcrème aan dient te brengen.

Behalve het terugdringen van de blootstelling aan de zon, is wellicht het belangrijkste wat je kunt doen om de veroudering van je huid te verminderen, is het kiezen van een zonnebrandcrème die je ook tegen UVA-stralen zal beschermen. Maar zelfs met deze informatie zal het nog een behoorlijke klus worden om ook echt een product te vinden dat een dergelijke uitgebreide bescherming kan bieden. Veel fabrikanten beweren weliswaar dat hun producten je huid tegen zowel UV-A als tegen UV-B straling zal beschermen, maar in de prakrijk blijkt dat vaak toch niet het geval te zijn.

Om een ​​zonnebrandcrème te vinden die je beschermt tegen UVA-stralen, is het van belang om niet alleen naar de omschrijving op de verpakking te kijken, maar eveneens om de lijst met ingrediënten goed door te nemen. Hier kun je namelijk een heleboel informatie vinden over de stoffen die in de zonnebrandcrème zitten en die een beschermende werking hebben tegen UVA-stralen. Verder kun je zo gemakkelijker de voor- en nadelen van verschillende producten tegen elkaar afwegen, maar eveneens de tijd die een zonnebrand je huid blijft besch3ermen tussen twee smeerbeurten door.

Met de komst van zonnebrandcrèmes vergeten mensen dikwijls dat er simpele manieren zijn om de beschadiging van je huid als gevolg van blootstelling aan de zon mee te verminderen. Vanwege het feit dat er eigenlijk geen perfecte zonnebrandcrème bestaat die je tegen alle schadelijke stralen kan beschermen, is het toch goed om het volgende goed te onthouden:

• Vermijd blootstelling aan de zon op momenten dat de kracht ervan het sterkst is (doorgaans tussen 10.00 en 14.00 uur),
• Maak gebruik van een parasol en/of schaduwrijke plekken,
• Draag een hoed met brede rand om zo je gezicht beter te beschermen,
• Draag bedekkende kleding, bijvoorbeeld loszittende kleding met een beschermingsfactor,
• Tot slot mag je zeker je ogen niet vergeten. Zonder het dragen van een zonnebril in de zon verblijven, kan immers maculaire degeneratie versnellen, dit is dan ook de meest belangrijke oorzaak van blindheid naarmate de leeftijd vordert.

Behandelingen van photoaging

De gouden regel voor het behandelen van photoaging, en dan in het bijzonder de milde tot matige vorm ervan, is het gebruik van vitamine A-producten zoals retinol en Retin A. Vrij verkrijgbare producten kunnen vaak voldoende effectief zijn, maar medicijnen op doktersrecept (Retin A en Differin) zijn doorgaans een stuk meer geconcentreerd.

Deze voorgeschreven middelen werden voor het eerst gebruikt voor de behandeling van acne en vervolgens om de vorming van rimpels mee te verminderen, en dan vooral de fijne lijntjes en de rimpels in het gezicht. Retinoïden werken door de celvernieuwing te verhogen en het kan een paar maanden duren voordat je daadwerkelijk een verandering op gaat merken. Het is echter wel zo dat bepaalde mensen last krijgen van roodheid en huiduitslag als een product met een hogere concentratie gebruikt wordt, maar een geleidelijke verhoging van de dosering kan een dergelijke vaak voorkomen.

Er zijn tevens een heleboel dermatologische ontwikkelingen die de huidveroudering als gevolg van de zon bevorderen, je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan allerlei op licht gebaseerde technologieën, zoals de zogeheten fotodynamische therapie, intens gepulseerd licht en lasertherapie:

• Fotodynamische therapie is een techniek waarbij een lichtgevoelig medicijn op de huid aan wordt gebracht. Zodra het medicament de huid binnen is gedrongen, dan zal het aangedane gebied bloot worden gesteld aan een licht dat het middel zal activeren en zal de aanmaak van collageen bevorderd worden zodat de huid een jonger, soepeler uitstraling gaat krijgen.
• Intens gepulseerd licht is een techniek binnen de lichttherapie die effectief is in het verminderen van het beeld van ongelijkmatige pigmentatie en gebarsten bloedvaten gedurende een reeks behandelsessies.
• Lasertherapie kan uiteenlopende huidproblemen behandelen afhankelijk van de golflengte van het licht waarmee op de huid wordt gericht. De diverse golflengten worden gebruikt om de bloedvaten te minimaliseren, ouderdomsvlekken mee te behandelen, rimpels te verminderen, ongewenste haargroei te verwijderen en nog een heleboel andere ontsierende aandoeningen op de huid.

Slotopmerking

In de praktijk komt het dus vooral neer op het jong en gezond houden van je huid, met andere woorden: het uiterst voorzichtig zijn als je in het licht van de zon vertoefd. Verder zijn er voor de mensen die de laatste jaren te veel aan de zon bloot zijn gesteld, een aantal behandelingen dat de huid niet zullen genezen, maar die wel de leeftijdsgebonden huidschade kunnen verminderen. Je moet dan ook goed bedenken dat de factoren die rimpels veroorzaken eveneens huidkanker kunnen doen ontwikkelen.